Yayıncılık Terimleri
Künye: Kitap yayınlama sürecinde kitap basımı gerçekleşmeden önce mizanpaj esnasında bastırmak istediğiniz kitabın üçüncü sayfasında bulunan telif ve iletişim bilgilerinin yer aldığı sayfa.
Dizgi: Kitap basımı öncesinde kitap yayınlama aşamasına geçmeden önce editörlük çalışmasının ardından gerçekleşir. Kitap yayını çalışmasının başarılı olması için iyi bir dizgi çalışması şarttır. Mizanpaj ya da sayfa tasarımı olarak da isimlendirilebilen, kitabın iç sayfa tasarımına verilen addır.
Font: Kitap yayınlama sürecinde dizgi aşamasında kullanılan yazı karakteridir.
Punto: Kitap yayınlama sürecinde dizgi aşamasında düzenlenen, harflerin büyüklüğünü-küçüklüğünü anlatan terim.
Kanca: Kitap yayınlama sürecinde kitap çıkarma aşamasından önce kitabın ön kapağına yerleştirilen kitap yayını sürecinde dikkat çekmeye yönelik bir ya da iki cümleden oluşan söylem.
Slogan: Kitap yayınlama sürecinden sonra reklam aşamasında kullanılır. Genellikle hafızada kalıcılık için ise ideali 2-3 kelimeden oluşmasıdır.
Logo: Kitap yayınlama çalışmasında yayınevlerinin kullandığı simge. Kitap yayını yapmak, kitap bastırmak isteyen yazarların kitaplarını yayınlarken genellikle hem ön kapakta, hem sırtta hem de arka kapakta kullanılır.
Düzeltmen: Kitap yayınlama aşamasında genel tashih kurallarını bilen, metnin yazıldığı dile hakim olan, bu çerçevede bir metindeki dizgi ve yazım hatalarını düzeltmekle yükümlü kişi.
Sayfa başı derinliği: Kitap bastırmak isteyen yazarların dikkatle takip etmeleri gereken işlem. Kitap basma işlemine geçilmeden önce dizgi aşamasında sayfanın üstünde, üst marja eklenen fazladan boşluk. Bu boşluk genellikle bölüm başlığını belirginleştirmek için yeni bir bölümün ilk sayfasında bulunur. Sayfa başı derinliği başarılı bir kitap basımı gerçekleşmesi olması için kitap boyunca aynı kalmalıdır.
Sondan blok: Kitap yayınlama öncesinde dizgi aşamasında kullanılır. Satırların sağa dayalı olduğu dizgi türüdür.
Tashih: Kitap yayınlama sürecinden önce dizgi yanlışını düzeltme işidir. Tashih konusunda ortak bir dil oluşturulmuş olup, kitap yayını öncesinde belli işlemler belli sembollerle gösterilir.
Tasarım: Kitap yayını öncesinde kitap basımı gerçekleşmeden önce planlamaya dayalı belirli bir amaç gözeten yaratıcı bir eylemdir.
İllüstrasyon: Kitap yayınlama sürecinde başlık, slogan ya da metin gibi sözel unsurlardan çok görsel unsurların ağırlıkta olduğu; görsel anlatım öğelerinin etkin kullanıldığı grafik tasarım unsurlarının bütünü.
Gofre: Kitap basımı gerçekleşirken kapak üzerinde kullanılan kitabın üretim esnasında kapağın üzerinde belirli bölgelerin kabartılması işlemidir. Genelde yaldız ya da lokal lak ile birlikte uygulanır.
Lokal Lak: Kitap basımı gerçekleştirilen kapak üzerinde üretim esnasında kapağın üzerinde belirli bölgelerin parlatılması işlemidir.
Yaldız/Varak: Kitap basımı esnasında kitabın üretimi yapılırken kapağın üzerinde belirli bölgelerin yaldız renk ile boyanmasıdır. Farklı seçenekleri mevcuttur ancak genelde altın ya da gümüş varak tercih edilir. Üretimde beşinci renk anlamına gelmektedir.
Hedef Kitle: Kitap yayınlama sürecinde belirlenir. Kitap yayınlama esnasında ilgi alanları ve özellikleri ayrıntılı bir biçimde tanımlanmış bir kitledir.
Bandrol: Kitap yayınlama sürecinde kitap basımı gerçekleşmeden önce Yayıncılar Birliği tarafından, resmi başvuru yoluyla, kitabın baskı adedi kadar alınabilen güvenlik hologramı.
ISBN: Kitap basımı öncesinde kitap yayınlama süresinden önce dizgi aşamasında alınır. International Standard Book Number (Uluslararası Standart Kitap Numarası). Türkiye’de Kültür Bakanlığı ISBN Dairesi tarafından verilir. Kitabın barkodunun oluşturulmasında da kullanılır.
Telif: Kitap yayınlama hakkının kime ait olduğunu belirtir. Çoğu yayınevi kitap yayınlamak ve kitap bastırmak için yazardan kitabın telifini belli bir süre ya da adet için ister. Kitap yayını sürecinde telifin yazarda kalması ve yayınevinin kitap üzerinde herhangi bir hak talep etmemesi çoğunlukla yazarın maliyeti kendi karşılaması durumunda olur.
